کاشت گیاه خرما در ایران قدمتی طولانی دارد و کایران یکی از تولید کنندههای برتر این میوه پرخاصیت در جهان است. طبق آمار سازمان خواربار و جهانی (فائو)، ۱۵ درصد تولید خرما در جهان متعلق به ایران است. پنج استان کرمان، خوزستان، سیستان و بلوچستان، بوشهر و هرمزگان بیشترین سطح زیر کشت خرما را دارند. بالغ بر ۳۰۰۰ رقم خرما در دنیا شناخته شده که بخش عمدهای از آنها متعلق به ایران است، چنانچه از این تعداد، ۴۰۰ رقم آن متعلق به ایران است.
گیاه شناسی نخل خرما
تنه درخت خرما
درخت خرما گیاهی تک لپه و متعلق به تیره نخل و بومی مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است. تنه این درخت از باقی مانده الیاف برگ خرما به جود میآید و به شکل ستونی عمودی، استوانهای، بدون هیچ انشعاب و دارای ابعاد یکسان در تمام طول تنه است و رشد آن همواره رو به بالاست. میانگین قطر تنه نخل خرما معمولا ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر، ارتفاع آن ۱۰ تا ۲۰ متر و رنگ آن قهوه ای است.
ریشه گیاه خرما
ریشه نخل خرما به راحتی به عمق خاک نفوذ میکند و در محدوده وسیعی گسترش مییابد. به طور کلی تراکم بالا و حضور ریشههای اولیه در عمق سبب میشود تا نخل خرما از رطوبت عمقهای پایین خاک اسـتفاده کند و بدین وسـیله تنشهای آبی و خشـکی را تحمل کند از این رو یکی از دلایل اصلی مقاومت درختان خرما به خشکی، سیستم ریشهای خاص این گیاه است.
برگ خرما
برگهای درخت خرما پهن، بلند و بسیار زیبا هستند و از نظر استحکام و زُمختی به نظر میرسد که از پلاستیک ضخیمی ساخته شدهاند. این برگها به راحتی رطوبت خود را از دست نمیدهند و در برابر باد و طوفان شدید نمیشکنند. طول عمر برگ خرما به ۷ سال میرسد.
میوه خرما
میـوه خرمـا انواع گوناگونی دارد و اغلب مسـتطیلی شـکل بـا پوسـتی بـه رنـگ قهـوهای تیـره متمایـل به قرمـز یـا زرد قهـوهای اسـت. پوسـت میـوه پـس از رسـیده شـدن، بسـیار نـازک و لطیـف میشـود. میوه خرما بسـیار شـیرین و دارای یـک هسـته منفـرد و بسـیار سـخت اسـت.
عمر درخت خرما
ما بیش از 400 نوع درخت نخل (خرما) داریم که در کشور کشت میشوند و یکی از قدیمیترین میوههای کشت شده توسط انسان بودهاست و هرکدوم بسته به نوعشان ممکن است طول عمر متفاوتی داشته باشند.
طول عمر درخت نخل از نظر اقتصادی 40 سال است و بهترین سال های میوه دهی این گیاه پربرکت پس از کاشت پاجوش آن از 5 سالگی تا 40 سالگی آن است. پس از آن هم میوه خواهد داد اما میزان آن به حدی نخواهد بود که صرفه اقتصادی داشته باشد.
عمر درخت خرما (البته اگر منظور شما از نخل، درخت خرما باشد) به بیش از 100 سال میرسد و اگر شرایط آن خوب و به آن رسیدگی کامل شود تا 150 سال هم عمر میکند.
بدیهی است که این درختان در سن 60 تا 80 سالگی به دلیل میو کمی که ببار می آورند بریده می شوند و نخل های جدید بجای آن کاشته می شود.